Ένα σημαντικό σημείο ασφαλιστικής διάταξης του ανελκυστήρα για την ασφαλή λειτουργία του ανελκυστήρα και κυρίως για την ασφάλεια των επιβατών των ανελκυστήρων » » »
είναι ο ηλεκτρονόμος (ρελέ) διαρροής ρεύματος. Διαβάστε παρακάτω το πόσο σημαντικό είναι η ύπαρξη του συγκεκριμένου ρελέ προστασίας.
Αρχικός τύπος των ρελέ
Τα πρώτα ρελέ διαρροής ή διαφυγής ήταν ρελέ τύπου καστάνιας, με πηνίο τάσεως (48V AC και 12-60V DC με επαφή ηρεμίας ΝC). Η αρχή λειτουργίας του ήταν η γείωση του ουδετέρου [0 του δευτερεύοντος του M/X κινήσεως (συνήθως 380V/ 0-110-125V)] μέσω του πηνίου του ρελέ. Στην μία άκρη λοιπόν του πηνίου συνδεόταν το 0 του κυκλώματος χειρισμού και στην άλλη η γείωση της εγκατάστασης.
Στην επαφή του ρελέ συνδεόταν συνήθως ο ουδέτερος του πηνίου του αυτομάτου σε σειρά με άλλα ασφαλιστικά που διέκοπταν το ίδιο κύκλωμα (π.χ. θερμικό, τέρματα διαδρομής κ.λπ.).
Σε περίπτωση λοιπόν που είχαμε διαρροή από κάποιο ασφαλιστικό κύκλωμα π.χ. επαφές θυρών, κλειδαριές (κλείθρα ασφαλείας), stop προς κάποιο μεταλλικό μέρος της εγκατάστασης (γειωμένο) ή προς τη γη, ενεργοποιούνταν το ρελέ διαρροής, θέτοντας τον αυτόματο του πίνακα χειρισμού –και επομένως την εγκατάσταση– εκτός λειτουργίας.
Η επαναφορά του ρελέ πλέον έπρεπε να γίνει χειροκίνητα, μόνο από εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο επιχειρούσε να διαπιστώσει τους λόγους διαρροής.
Μεταβατικό στάδιο
Τα ρελέ αυτού του τύπου λειτουργούσαν και λειτουργούν ακόμα και σήμερα αξιόπιστα (τηρουμένων των αναλογιών και των απαιτήσεων της εποχής τους) με πολύ λίγα προβλήματα (π.χ. εξασθένηση ελατηρίων επαναφοράς, φυσιολογική φθορά επαφών, χαλάρωση ελάσματος συγκράτησης λόγω γήρανσης κ.λπ.).
Από τη νομοθεσία των βασιλικών διαταγμάτων περάσαμε στα πρότυπα του Ε.Ν. ΕΛΟΤ και συγκεκριμένα στα πρότυπα ΕΛΟΤ ΕΝ81.1&2/ 1999-02-03.
Στο κεφάλαιο 14 που αφορά την προστασία από ηλεκτρικά σφάλματα, στην παράγραφο 1.1.3, παρακάτω αναφορά στο ρελέ διαρροής:
«Η εμφάνιση διαρροής ρεύματος προς τα μεταλλικά μέρη ή προς τη γη σε ένα κύκλωμα εφοδιασμένο με ηλεκτρική διάταξη ασφαλείας, πρέπει:
1) είτε να προκαλεί την άμεση ακινητοποίηση της λειτουργίας του κινητήριου μηχανισμού,
2) είτε να εμποδίζει νέα εκκίνηση του κινητήριου μηχανισμού μετά το πρώτο σταμάτημα κανονικής λειτουργίας.
Η επαναφορά σε λειτουργία πρέπει να είναι δυνατή μόνο με χειροκίνητη ενέργεια».
Όπως συμπεραίνουμε, επιτρέπεται θεωρητικά η χρήση οποιουδήποτε μέσου μπορεί να έχει τα επιθυμητά προαναφερθέντα αποτελέσματα σε περίπτωση διαρροής.
Αρκεί βέβαια να είναι σύμφωνο με τις προδιαγραφές ασφαλείας και τους διεθνείς κανονισμούς (πρότυπα ανελκυστήρων ΕΝ 81.1&2, διεθνείς κανονισμοί IEC, ευρωπαϊκοί κανονισμοί CENELEC, ηλεκτρομαγνητική συμβατότητα κατά ΕΝ12015&12016, πρότυπο ΕΝ60947-4-1 για ηλεκτρονόμους ισχύος, ΕΝ60947-5-1 για βοηθητικούς ηλεκτρονόμους κ.λπ.).
Με την καθιέρωση των αυστηρότερων ελέγχων των εγκαταστάσεων ανελκυστήρων από τους φορείς, καθώς και με την ανάγκη πιστοποιήσεων των πινάκων χειρισμού των ανελκυστήρων, απαιτήθηκε η αντικατάσταση του κλασικού ρελέ διαρροής από άλλα πιστοποιημένα υλικά.
Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος που έχει πλέον αντικατασταθεί η χρήση του κλασικού ρελέ διαρροής τύπου καστάνιας είτε από άλλα σύγχρονα, πιστοποιημένα και αντίστοιχης λειτουργίας που κυκλοφορούν στο εμπόριο, είτε από ασφάλειες τύπου μικροαυτομάτου, είτε από ηλεκτρονικά κυκλώματα.
Ρελέ
Τα σημερινά ρελέ διαρροής τύπου καστάνιας λειτουργούν με την ίδια αρχή λειτουργίας όπως τα παλιά (συνήθως με πηνίο 48V AC) και με βοηθητική επαφή που κόβει κάποιο κύκλωμα ασφαλείας του πίνακα ή με μηχανική επαφή-έλασμα που διακόπτει κάποια ασφάλεια τύπου μικροαυτομάτου και η οποία συνήθως τροφοδοτεί τον Μ/Σ κινήσεως.
Ασφάλειες
Οι ασφάλειες τύπου μικροαυτομάτου κόβουν το ρεύμα του χειρισμού (συνήθως 110V AC ή DC) και είναι συνήθως 1 ή 2 Α τύπου Β ή C.
Παρατήρηση 1
Να πούμε εδώ ότι οι ασφάλειες τύπου μικροαυτομάτου, χαρακτηρίζονται από:
1. Την ικανότητα διακοπής π.χ. 3ΚΑ, 4,5ΚΑ, 6ΚΑ, 10ΚΑ κ.λπ. που είναι το ανώτερο όριο ασφαλούς λειτουργίας.
2. Το ονομαστικό ρεύμα Ιον που αναγράφεται πάνω τους, ενώ υπάρχουν σχετικά οι παρακάτω τύποι:
α) Β (παλιότερα L): Θα ενεργοποιηθεί σε ρεύμα 3 φορές επί του αναγραφόμενου ονομαστικού.
β) C: Θα ενεργοποιηθεί σε ρεύμα 5 φορές επί του αναγραφόμενου ονομαστικού.
γ) D: Θα ενεργοποιηθεί σε ρεύμα 10 φορές επί του αναγραφόμενου ονομαστικού.
Παλιότερα υπήρχαν και οι Κ, που ήταν κάτι μεταξύ των τύπων C και D.
Παρατήρηση 2
Με τις τάσεις που χρησιμοποιούμε στα κυκλώματα ασφαλείας των ανελκυστήρων (συνήθως 110V AC ή DC), τις διατομές των καλωδίων (εύκαμπτα 0,75 mm2) και τα μεγάλα μήκη καλωδιώσεων, τα ρεύματα που συνήθως διαρρέουν τα κυκλώματα ασφαλείας των ανελκυστήρων είναι χαμηλής έντασης (τύπος Ι=V/R).
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν μπορούν να υπάρξουν επικίνδυνες καταστάσεις για το επιβατικό κοινό στον τομέα του ανελκυστήρα από διαρροές ρεύματος σε μεταλλικά μέρη της εγκατάστασης του ανελκυστήρα.
Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε ότι επικίνδυνο ρεύμα για τον άνθρωπο θεωρείται ρεύμα έντασης 50mA και πάνω. Ακόμα και αυτό το ελάχιστης έντασης ρεύμα, μπορεί σε παρατεταμένη σε διάρκεια έκθεση να προκαλέσει καρδιακή μαρμαρυγή και να επιφέρει ακόμα και το θάνατο.
Γι’ αυτό και τα αντιηλεκτροπληξιακά ρελέ ή διακόπτες διαρροής έντασης (RCD relay) έχουν ονομαστικά ρεύματα διαρροής Iον μικρότερο από 30mA ή και 10mA και χρόνους απόκρισης μικρότερους των 30msec.
Κυκλώματα
Τα ηλεκτρονικά κυκλώματα έχουν τη δυνατότητα να αναγνωρίζουν τη διαφορά δυναμικού ανάμεσα στην τάση χειρισμού (συνήθως 110V ac) και στη γη και να θέτουν εκτός λειτουργίας τον ανελκυστήρα.
Υπάρχει και η δυνατότητα της χρονικής καθυστέρησης σε στιγμιαίο βραχυκύκλωμα (της τάξεως των 500msec) πράγμα που είναι πάρα πολύ χρήσιμο σε περιπτώσεις στιγμιαίων – τυχαίων βραχυκυκλωμάτων, μια βλάβη η οποία είναι από τις πιο δύσκολα εντοπίσιμες στο χώρο.
Να τονίσουμε εδώ ότι το ρελέ διαρροής στους ανελκυστήρες δεν προστατεύει μόνο τον άνθρωπο από διαρροή ρεύματος από κάποιο μεταλλικό μέρος της εγκατάστασης προς τη γη, αλλά επιπλέον –και ίσως αυτό να είναι πολύ πιο σημαντικό (αν μπορούμε βέβαια να βάλουμε σε «ζυγαριά» αυτές τις επικίνδυνες καταστάσεις)– εξασφαλίζει την ασφαλή λειτουργία του ανελκυστήρα από ανεπιθύμητες επιστροφές ρευμάτων προς τα ασφαλιστικά κυκλώματα του πίνακα χειρισμού, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ανεπιθύμητες καταστάσεις (όπως είναι η κίνηση του θαλάμου με ανοικτές τις θύρες φρέατος).
Να επίσης ότι αποτελεί μέγιστη εγκληματική ενέργεια η κατάργηση των κυκλωμάτων ασφαλείας διαρροής (οποιουδήποτε τύπου), είτε μόνιμα είτε προσωρινά, για οποιονδήποτε λόγο. Πολύ μεγάλη προσοχή απαιτείται επίσης σε «πατέντες» με χρονικά διαφόρων τύπων, για την επίλυση προβλημάτων στιγμιαίων διαρροών.
Συμπέρασμα…??
Όλες αυτές οι «λύσεις» που συναντώνται στην εγχώρια –και όχι μόνο– αγορά για την αντιμετώπιση των πιθανών διαρροών ρεύματος στους ανελκυστήρες, είναι καθ’ όλα νόμιμες και σύμφωνες προς τις κείμενες διατάξεις.
Ωστόσο τίθενται τα παρακάτω ερωτήματα:
-Είναι απαραίτητα και οι πιο σωστές;
-Θα μπορούσαν να γίνουν καλύτερες, ώστε να βελτιώνεται συνεχώς η ασφάλεια των επιβατών;
-Τι αντίκρισμα θα είχε αυτό στο κόστος κατασκευής;
-Ισοζυγίζεται το κόστος αυτό, όποιο και αν είναι, με το κόστος μιας ανθρώπινης ζωής;
Μπορούμε να απαντήσουμε με ασφάλεια «ΟΧΙ», μόνο στην τελευταία ερώτηση. Αφήνουμε τις άλλες ερωτήσεις για προβληματισμό και επαγρύπνηση!
Κατόπιν τούτων, εύκολα διαπιστώνει κάποιος τη σημασία της σωστής και επιμελούς μηνιαίας συντήρησης του ανελκυστήρα στα σημεία των ασφαλιστικών του διατάξεων αλλά και στα υπόλοιπα σημεία του, όπως ορίζεται άλλωστε και από την ελληνική νομοθεσία, για την αποφυγή σημαντικών βλαβών στον ανελκυστήρα, ατυχημάτων ή ακόμα και δυστυχημάτων.
Καλέστε μας τώρα στο 2106042567 και ζητήστε από εκπρόσωπό μας, να σας αναλύσει τις επιλογές που έχετε αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό και τη συντήρηση του ανελκυστήρα σας και εξασφαλίστε την καλύτερη προσφορά.
Κάντε like στη σελίδα μας στο Facebook για να είστε συνεχώς ενημερωμένοι για όλες τις προσφορές και τα νέα μας.
